Życie Wieczne

Piotr-246 · Gość

ks. Wojciech Dębołęcki:

"Reguły abo sposoby któremi pierwotne słowa psowano.

1. Od wszystkich słów które się od A lubo E. poczynaią/ pierwotny początek odćięto. Jako na przykład ex Gabris uczyniono Abror, ex Saccaron Accaron, ex Hades Ades, ex Nagona Agona, ex Matheas Atheas, ex Sarbis Arbis, ex Gaza Aza, ex Bavari Avari, ex Caulon Aulon &c. Także ex Belea uczyniono Elea, ex Hebuda Ebuda, ex Iechne AEchne, ex Herebus Erebus, ex Retulani Etulani, ex Sergestani AEgestani &c. Które wszystkie słowa y inszych takowych niezliczona rzecz/ znayduią się dwoiako pisane w Historyckich Dykcyonarzach/ a mianowićie Stephani Caroli.
Toż wielom słowom (nie wszytkim iednak) uczyniono/ które się y od inszych wokalisów poczynaią. Jako ex Hierycho Iericho, ex Hieremias Ieremias, ex Hieroboam Ieroboam, ex Hyberia Iberia, ex Hyberus Iberus, ex Hyarbas Iarbas ex Tyscopolis Ischopolis &c. Także ex Colchinium Olchinium, ex Corope Orope &c.

2. Niegdy też y tak iuż obćięte słowa z consonantów/ znowu doopćinywano/ y z zostawionych wokalisów. Jako ex Acantium uczyniono Cantium, ex Alconia Laconia, ex Adamastor Damastor, ex Apulia Pulia &c.

3. Nie którym zaś słowom razem całe syllaby ućięto/ iako ex Illyberia uczyniono Liberia, ex Illyberis Liberis, ex Iobachus Bacchus, ex Palatij Latij &c.

4. Niemal we wszystkich pierwszych syllabach miasto naszego O. kładźiono A. żeby ieno czymkolwiek różne były słowa nowsze od pierwotnych: iako morze mare, sól sal, nos nasus, komin caminus, Poganin Paganus, owies Avena &c.

5. Nie maiąc nowsze ięzyki odmian liter iako my kładli dwoie aa miasto naszego A. iakie mamy w słowiech/ bał/ dał/ miał rć. Także dwoie ee miasto naszego E. iakie mamy w słowiech/ grzech biegł legł rć. Czego ztąd się dochodźi/ że takowe aa lubo ee odmieniwszy na A lubo E alić wnetże tak się rozumieią/ iako ie pospolićie wykładaią. Jako na przykład Baal czytaiąc Bał/ alić się rozumie straszny; iakiem on bydź muśiał/ poniewasz wszystka Azya przezeń przyśięgała. Dlategoż to imię wykładaią/ dominas vel subijciens aut possidens: a Grekowie Baala Marsem bydź rozumieią. Także Beelphegor, czytaiąc Beł-phegor/ alić wnet się obiaśnia/ czemu to słowo Bel, vetustum abo destuentem wykładaią/ to iest iż dawno niegdy beł.

6. Dla teyże przyczyny miasto naszego O. iakie mamy w słowiech tór, gór, plótł rć. kładli au: iako miasto óro, tóro, Plótus &c. taurus aurum Plautus &c.

7. Równie także y o konsonantach uważyć potrzeba/ iż miasto naszego I. niemal zawsze kładli dwoie II. Jako Wał Vallis Gołec Gallus, Bał abo Beł Bellus &c.

8. Także miasto naszego/ ś. kładą/ sc. Jako Żydowskie śin scin, roś, resc, Sith Scyth, Mathuśalach Mathuscialach &c.

9. Nuż iawno iest/ że Łaćinnicy abo Włoszy wszelkie Ch, także C. przed A, O. V. czytaiąc za K. śielą przez to słów niepoiętych uczynili: iako capio, captivitas, caputium &c. które czytaiąc przez C. iako ie napisano/ iawno iest iż capio y captivitas są nasze capam y zaczapienie/ a caputium brat czapczyn.

10. Toż rozumieć y o literach C y T z których tamte przed E. I. czytaią za dz, a te przed temiż wokalisami za C.

11. Uważyć też potrzeba/ iż Grekowie nie maiąc liter B. ani C. nie czytali Barbarus ale Warwarus/ nie Basilica ale Vażylika. rć. a miasto C. pospolićie pisali K.
Żydźi także na wielu mieyscach B. miasto W. y wzaiem W. miasto B. czytaią.

12. Nuż TH Grekowie niegdy kładli za T. co się wymawia niemal iakoby wnim j. było: iako w słowie Athenae miasto utienie abo uczenie/ iż tam szkoła pospolita beła: Niegdy za takoweż D. Ztądże Łaćinnicy Greckie Theoi piszą Deus, y także tym podobne. Czasem też y za proste D: iako w słowie AEthymon miasto Wied-imion. Łaćinnicy zaś byle czem tem różnić/ D. często w Th odmieniaią: iako Dronos Thronus/ Gęda Getha: Ztądże sławne są u Poetów Gethyca plectra. A czasem też y w proste T. iako Powiedacz Poeta.

13. To też uważyć potrzeba/ że Żydźi niemaią pewnych iako my Wokaliszów/ ale ie w iednem tylko Aleph punktatmi rozznaczaią/ równie iako my/ a, ą/ od gołego A. Zaczym AEthymonuiąc słowa/ nie trzeba się wiele sadźić na ich Wokalisach/ ale tylko na samych prawie Konsonantach.
Często też H. nie potrzebnie przydaią: iako Hieruzalem miasto Jeruzalem.

14. Nuż trzeba zawsze y na to pamiętać/ iż przed Claudiusem (iako się w 9. Rozdź. pokazało) nie było liter F. y V. konsonansa. Zaczym AEthymonuiąc słowa/ tak ie trzeba czytać iako na on czas pisano y czytano/ gdy niemi co beło przezwano.

15. To też uważyć potrzeba iż literę X. kładli miasto naszego/ gz. abo kz. tak iż iedno Kśiądz abo z Łaćińska Xiądz/ także Euxinus abo Eugzinus miasto Ogżeny. Często też Łaćinnicy kładą S. miasto X. iako Exquilinus abo AEsquilinus, Alexia abo Alesia &c.

16. Równie także y o literze Y. uważyć potrzeba że ią Grekowie często kładli miasto E. iako Breges Briges abo Phryges, Chrestus Chrystus/ Edessa Edyssa, Tymbrium Timbrium rć. Starśi zaś Łacinnicy miasto Y. kładli V. iako Pyrrhus Purrhus, Tyscus Tuscus, Tyssagetae Tussagetae, Thyria Thuria &c.

17. Także o literze Z. uważyć potrzeba że się często znayduie/ miasto niego H. a czasem y G. iako Agonax/ abo Azonax y Abraham, miasto Obrezan: Ztądże go wykładaią Patre circuncisionis, abo multitudinis to iest circunbisae.

18. Wiele też różni garbarze pierwotnego ięzyka grzeszyli y powinowactwem abo podobieństwem liter iakie są między H, a Ch, także Ch. a G. także G. a K. także B. a P. także F. a W. także M. a N. także P. a Ph. także W. a B. y tym podobnych.
A na ostatek nie rozumieiąc słów popsowanych/ abo nie mogąc poiąć od naszyńców wymówionych/ oślep kładli któreszkolwiek litery/ a czasem y syllaby insze za insze. Jako na przykład mamy w pomienionym Dykcyonarzu Historyckiem Stephani Caroli, za iedno w różnych Authorach Adiabare Aiabane, Adubanus Danubius, Aduas Abdua, AEcani AEquani AEqui AEquiculi, AEdessa AEdissa AEdyssa AEgea, AEgabro Bebro, Sarmatae Syrmatae Sauromatae, Hennoma Hennomia, Poltiobria Poltumbria, Abgavis Agabanis, Agrae Acrae, Agragas Acragas, Roxolani Traxolani (sub tit: Alani) Brytania Prydania (sub tit: Albion) Breges Bryges Brygantes Phryges, Bryses Chryses, Brusa Prusa, Cabrus Caprus Calabrus, Claudius Clausus, Caralitani Calaritani, y kilka tyśięcy słów inszych: które się za czasem w osobne kupy zbiorą/ na pokazanie więcey tych Reguł nieprawośći."